- Χαλκηδών
- Πόλη της ασιατικής παραλίας της Προποντίδας (το σημερινό Καντίκιοϊ, προάστιο της Κωνσταντινούπολης). Χτίστηκε το 675 π.Χ. από Μεγαρείς αποίκους, και αναπτύχθηκε γρήγορα χάρη στην πανελλήνια φήμη του εκεί μαντείου του Απόλλωνα. Την κυρίευσε ο Δαρείος και έπαιξε σημαντικό ρόλο στον Πελοποννησιακό πόλεμο. Ο Θουκυδίδης αναφέρει ότι όταν ο Αθηναίος στρατηγός Λάμαχος έχασε τα 10 πλοία του από τρικυμία, πέρασε πεζός με τον στρατό του από τη χώρα των Βιθυνών Θρακών και έφτασε στη X. Η X. έπεσε σε παρακμή μετά την ίδρυση της Νικομήδειας. Όταν πέθανε ο βασιλιάς της Βιθυνίας Νικομήδης Γ’, κυριεύτηκε το 75 π.Χ. από τους Ρωμαίους, από τους οποίους την πήρε για λίγο ο Μιθριδάτης. Από την αρχαία πόλη δεν απέμειναν παρά μέρος του τείχους και μερικοί τάφοι.
Στη X. έγινε Οικουμενική Σύνοδος (451), που καταδίκασε τη μονοφυσιτική αίρεση του Ευτυχούς.
* * *-όνος, ΝΜΑ, και Χαλκηδόνα Νπόλη στα ασιατικά παράλια τού Βοσπόρου η οποία χτίστηκε από Μεγαρείς αποίκους το 675 π.Χ. και καταστράφηκε ολοσχερώς από τον Πέρση βασιλιά Χοσρόη το 616 μ.Χ.αρχ.ως προσηγ. ἡ χαλκηδώνείδος πολύτιμου λίθου.
Dictionary of Greek. 2013.